BOSNA I HERCEGOVINA LETOVANJE 2025

Federacija Bosne i Hercegovine je zemlja jugoistočne Evrope, na Balkanskom poluostrvu koju čine dva entiteta: Federacija Bosne i Hercegovine i Republika Srpska. Graniči se sa Hrvatskom na severu, zapadu i jugu, Srbijom na istoku i Crnom Gorom na jugoistoku. Bosna i Hercegovina je jedana od neotkrivenih turističkih dragulja bivše Jugoslavije, skoro potpuno zaokružen kopnom, osim 26 km jadranske obale oko grada Neuma. Ilirska plemena koja su vladala čitavim Balkanom su doživela svoj konačni pad u borbi protiv Rimljana u tvrđavi Vranduku, u blizini Zenice, oko 6. veka pre nove ere. U Bosni i Hercegovini su se susretale istočne i zapadne civilizacije, koje su nekada ratovale, ali su se češće međusobno obogaćivale i ojačavale, kroz dugi period svoje očaravajuće istorije.

Federacija Bosne i Hercegovine zauzima površinu od preko 50,000 km2, i često je nazivaju “srcem jugoistočne Evrope“. Bosna i Hercegovina je prirodno čudesna zemlja – blagoslovenih olujnih kanjona, bujnih šuma bogatih divljači, kristalno čistih reka i modro-plavih jezera i mešavina kultura i tradicija, nastalih na ovom brdovitom regionu južnih Dinarskih planina.

Bosna i Hercegovina je jedinstvena i pruža usamljene staze, strme uspone, veličanstvene panorame, brze spustove, osvežavajuće kupanje i odličnu zabavu. Bosna i Hercegovina posetioce očarava svojim prirodnim lepotama, bogatim kulturnim nasleđem i dira toplinom i urođenom gostoljubivošću njenih stanovnika. Osim toga, ono što je posebno sjajna stvar Bosne i Hercegovine je činjenica da u tri sata vožnje možete skijati po obroncima bosanskih olimpijskih planina i kupati se u Jadranskom moru. Široka područja divljine i netaknuta priroda Bosne i Hercegovine je čini sjajnom avanturističkom destinacijom i glavnim odredištem ljubitelja prirode.

Glavne turističke atrakcije Bosne i Hercegovine su:

• Sarajevo – glavni grad Bosne i Hercegovine i Olimpijski grad, kao i grad nauke, turistički i kulturni centar,
• Banja Luka – glavni grad Republike Srpske,
• Bihać i reka Una, sa veličanstvenim vodopadima i Nacionalnim Parkom Una,
• Jajce sa prekrasnim vodopadom i jezerima,
• Nacionalni Park Kozara i najveći spomenik iz Drugog svetskog rata u Mrakovici,
• reka Neretva,
• reka Buna i izvor Vrelo Bune sa istorijskim gradom Blagajem,
• kanjon Tare,
• prašuma Perućica /kod istorijskog grada Foče/ koja je jedna od dve preostale prašume Evrope,
• reka Sutjeska i kanjon, u okviru Nacionalnog Parka Sutjeska, istorijsko selo Počitelj,
• Mostar – “grad sunca” sa svojim “Starim mostom” /obnovljenim posle razaranja hrvatskih snaga tokom bosanskog rata/,
• Međugorje – mesto pojave čuvene Device Marije,
• planine Bjelašnica i Jahorina,
• primorski turistički centar Neum,
• Travnik – grad Ive Andrica,
• Trebinje,
• manastir Tvrdos,
• Stari most u Višegradu – UNESCO znamenitost,
• Bijeljina,
• Tuzla,…

Centralna Bosna je najplaninskiji deo zemlje, koga čine dominantne planine Vlašić, Čvrsnica i Prenj. Najviši vrh Prenja je vrh Zelena Glava, visok 2155 metara. Istočnu Bosnu čine planine Trebević, Jahorina, Igman, Bjelašnica i Treskavica, koje pripadaju Dinarskim planinama. Na Jahorini su 1984. godine održane Zimske Olimpijske Igre. Danas olimpijske planine dočekuju nove generacije skijaša i ljubitelja zimskih uživanja na snegu, koji skijaju padinama najvišeg olimpijskog nivoa, začuđujuće povoljnih cena i bez ikakvog čekanja u dugim redovima.

National Geographic je proglasio Bosnu i Hercegovinu među 10 najboljih avanturističkih destinacija u 2012.godini. Bosna i Hercegovina, kao turistička destinacija koja omogućava izvanredno splavarenje, planinarenje, skijanje i druge adrenalin sportove, nudi najbolje planinske biciklističke ture i pešačke rute duž drevnih puteva, koji su vekovima povezivali planinska naselja.

Unutrašnjost Bosne i Hercegovine je geografski region umerene kontinentalne klime, sa toplim letima i snežnim, hladnim zimama. Grebeni dinarskih planina Bosne i Hercegovine čine prirodnu granicu između mediteranske i kontinentalne – alpske klime. Tople mediteranske temperature, koje se sudaraju sa oštrim alpskim vazduhom, stvaraju jedan od najraznovrsnijih eko sistema Evrope. Hercegovinu, južni deo Bosne i Hercegovine, odlikuje mediteranska klima i plodna ravnica, sa veoma toplom, sunčanom i suvom klimom. Hercegovina ima izuzetnu komparativnu prednost u proizvodnji lekovitog smilja, jer naučne analize potvrđuju da je smilje iz Hercegovine među najkvalitetnijim sortama ovog lekovitog bilja na svetu.
U Bosni i Hercegovini ima oko 1000 reka i rečica. Reka Sava je najveća reka Bosne i Hercegovine i čini prirodnu severnu granicu sa Hrvatskom. Reke Una, Sana i Vrbas su desne pritoke Save, smeštene u Bosanskoj Krajini, severozapadnom delu Bosne i Hercegovine. Bosna je dobila ime po reci Bosni, koja svojim čitavim tokom teče u okviru granica zemlje. Ona se proteže kroz centralnu Bosnu, od izvora u blizini Sarajeva, do ušća u reku Savu, na severu. Drina teče istočnim delom Bosne i svojim skoro čitavim tokom čini prirodnu granicu sa Srbijom. Granica između Srbije i Bosne i Hercegovine je duga 383 km, od čega reka Drina obuhvata 229 km granične linije. Smaragdno zelena reka Neretva je glavna reka Hercegovine, jedina koja teče u pravu jugozapada i pripada slivu Jadranskog mora. Jedinstvena odlika vodenog sistema Bosne i Hercegovine su brojni vodopadi koji ukrašavaju ceo pejsaž. Među najlepšim i najvećim vodopadima Bosne i Hercegovine su : Štrbački buk (visok 23,5 metara koji je najviši u Bosni i Hercegovini), Martin Brod na reci Uni, vodopadi reke Plive u Jajcu (27 metara) i vodopad Kravica na reci Trebižat.
Termalne vode Bosne i Hercegovina imaju značajnu ulogu u zdravstvenom i rekreativnom turizmu i balneoterapiji. Tradicija korišćenja termalnih i lekovitih voda u Bosni i Hercegovini potiče od drevnih vremena, perioda grčke i rimske civilizacije. Prvi tragovi upotrebe termalnih voda na Ilidži kod Sarajeva potiču iz perioda rimske vladavine, kada su nastale prve terme, o čemu svedoče arheološka istraživanja. Organozovano korišćenje lekovitih izvora Ilidže je počelo 1895. godine.

LETOVALIŠTE BOSNE I HERCEGOVINE

Neum je jedini primorski turistički centar Bosne i Hercegovine. Nalazi se na najjužnijem delu Jadranske obale u dužini od 21 km u zalivu Neum-Klek, naspram poluostrva Pelješca. Još od drevnih vremena je područje Neuma bilo poznato kao značajna raskrsnica puteva koji su vodili od jadranske obale prema unutrašnjosti. Poreklo naziva Neuma znači “neon” /novi/, a naziv Neuense se prvi put pojavio početkom 6. veka n.e. Širim područjem Neuma dominira planina Žaba, sa najvišim vrhom Sveti Ilija (955 m). Od sredine 50-tih godina 20. veka, Neum je počeo da se razvija značajno u turističko mesto. Stari deo grada je u to doba naseljavalo samo sedam porodica. Danas pored trgovine, turizam predstavlja vodeću privrednu granu područja Neuma. Ovaj grad danas nudi gotovo 30000 kreveta, od kojih je oko 3000 kreveta u hotelima, dok ostatak smeštajnih kapaciteta čine udobna konačišta, moteli, vile, apartmani i privatne kuće sa sobama za izdavanje. Do današnjih dana se turistička ponuda Neuma bazirala isključivo na primorski deo obale. Neum odlikuje prijatna mediteranska klima, sa dugim i vrućim letima i kratkim blagim zimama. Iznad Neuma izvijaju se hercegovačke planine Dinarskog sistema. Ovo je grad sa oko 5000 stanovnika, jedina opština Bosne i Hercegovine na jadranskoj obali i turistički centar Hercegovačko-Neretvanskog kantona, smešten na krševitoj morskoj obali duž glavnog puta između Dubrovnika i Makarske. Idealnog položaja na jadranskoj obali, između Splita i Dubrovnika, Korčule i u blizini Mostara. Neum je odlično odredište za povoljan odmor, turističko putovanje i letovanje uz zabavu i sunce. Područje oko Neuma poznato je po uzgoju agruma, gde se tradicionalno uzgaja duvan, smokve, vinova loza, bademi, lovor, kupus, krompir, luk, lekovito i začinsko bilje. Lokalno stanovništvo tradicionalno se bavi gajenjem koza, krava i ovaca i proizvodi više vrsta sireva, vino, rakiju lozovaču i travaricu, suvu i usoljenu ribu, pršutu, suve smokve, med i vunene proizvode. Neum krase okolne planina, šljunkovito-peščana plaža, čisto more, raznovrsna ukusna hrana, izuzetno gostoprimljivi domaćini i brojni hoteli, vile i turističkih apartmana, kao i drugih turističko-ugostiteljskih objekata.

U okolini Neuma, nalazi se pećina Vjetrenica, koja nosi epitet najlepše pećine ove vrste i predstavlja veoma važno stanište endemskih vrsta biljaka, ptica i životinja. Zaštićen od snažnih vetrova sa otvorenog mora, poluostrvima Pelješcem i Klekom, Neum ima značajno topliju klimu od okolnih mesta, veliki broj sunčanih dana, a temperatura mora tokom leta je oko 24 stepena Celzijusa. Kupališna sezona u Neumu traje od juna do oktobra, čak i duže. Zahvaljujući mudroj politici umerenih cena, veliki broj gostiju iz regiona bira Neum kao odredište za svoj odmor u sezoni, kao i u vansezoni. Naravno, ne čine odličan odmor samo lepa plaža, more i udoban smeštaj. Bogata gastronomska ponuda tradicionalnih i ribljih specijaliteta u brojnim restoranima i tavernama Neuma, sa živom muzikom, šetališta, sportski tereni i mesta za zabavu, čine boravak u Neumu ispunjenim, zanimljivim i veoma prijatnim.

BOSNA I HERCEGOVINA KUHINJA

Bosanska kuhinja obuhvata autentične običaje laganog pripremanja i meraklijskog konzumiranja hrane, usklađene uticajima Zapada i Istoka. Bosanska kuhinja je slična turskoj, grčkoj i drugim mediteranskim kuhinjama. Međutim, zahvaljujući vladavini Austrije, u bosanskoj gastronomiji ima dosta i centralno-evropskih uticaja, sastojaka, ukusa i mirisa. Posetiocima Bosne i Hercegovine, ali i lokalnom stanovništvu, posebnu radost i zadovoljstvo predstavlja mezetluk (meze) – lagano meraklijsko uživanje u hrani uz razgovor i piće. To često zna da potraje po ceo dan, uz pite sirnice i zeljanice, do suvog mesa, sagan dolme, sudžuk kobasice, ćevapa, kajmaka, sira, povrća iz turšije, domaćeg hleba ili uz druge ukusne namirnice i specijalitete Bosne i Hercegovine.
U bosanskoj kuhinji se koriste začini, ali u umerenim količinama. Većina bosanskih jela su lagana, jer se pripremaju sa dosta vode. Sosovi su potpuno prirodni i sadrže dosta sokova iz povrća. Tipični sastojci bosanskih jela su paradajz, krompir, crni luk, beli luk, paprika babura, bamija, krastavac, šargarepa, kupus, pečurke, spanać, tikvice, sušeno i sveže zrnevlje, šljiva, mleko, paprika i pavlaka. Tipična bosanska jela od mesa se pripremaju se od junetine i jagnjetine. Svinjetinu u Bosni i Hercegovini koristi samo hrišćansko stanovništvo. Svakako nemožete proći kroz Bosnu ili otići iz nje, a ne probati ukusne ćevape u somunu ili bosanske pite ili sveže ispečen burek ispod sača u gvozdenoj tavi, poslužen u nekoj od brojnih burekdžinica širom zemlje. U Bosni i Hercegovini je burek isključivo pita sa mesom, a ostalo su sirnice, zeljanice, krompiruše….

Stanovnici Bosne i Hercegovine vole meso koje je sveže i vrhunskog kvaliteta, jer je meso uglavnom iz planinskih predela, te ako nije, odmah se oseti razlika ukusa. Objekti u kojima se u Bosni i Hercegovini služe tradicionalna jela su aščinice, ćevabdžinice i buregdžinice. U tradicionalnoj bosanskoj kuhinji se za pripremu koristi i posebno posuđe, kao što su sač, peka, dagara, pršulja, lonac, tepsija itd.
Bosanski specijaliteti koje svakako treba probati su: Sogan dolma (zapečeni luk punjen mlevenim mesom), Ćimbur sa suvim mesom (zapečeno seckano meso sa začinima), Aščikadumine sarmice (palačinke punjene piletinom, sirom i kajmakom), Begova čorba (najpoznatija juneća čorba sa povrćem), Bosanski lonac (poznata čorba od mesa kuvana na otvorenoj vatri), jagnjetina, sudžuk (dimljeno goveđe meso ili goveđa kobasica), bamija (omiljeno povrće kuvano sa junetinom), razne baklave, tulumba, tufahija, urmašica…

BOSNA I HERCEGOVINA SAOBRAĆAJ

Bosna i Hercegovina zauzima položaj između jadranske obale Balkanskog poluostrva i njegove unutrašnjosti. Stoga su i glavni putni pravci ove republike veze ove dve oblasti jugoistočne Evrope. Glavna teškoća zemlje je njen planinski karakter i teška neprohodnost, što je doprinelo sporom razvoju saobraćaja u ovoj zemlji. Bosna i Hercegovina ima razvijen drumski, železnički, vazdušni i vodni saobraćaj.
Ukupna dužina železničke mreže u Bosni i Hercegovini je oko 1.000 km, a od toga 795 km elektrificirano. Ovo se odnosi na pruge standardne širine koloseka, jer u zemlji postoji i niz nekada korišćenih pruga uskog koloseka još iz perioda Austrougarske. U državi dominiraju dva železnička pravca sa glavnim ukrštanjem u Doboju (RS). Ti pravci su: Tuzla–Doboj–Banjaluka–Novi Grad–Bihać–granica sa Hrvatskom
Šamac (granica sa Hrvatskom)–Doboj–Sarajevo–Mostar–granica sa Hrvatskom. Pored njih u Zvorniku i Bijeljini postoji priključci na železničku mrežu Srbije. Jedini grad sa tramvajskim prevozom je Sarajevo.
U Bosni i Hercegovini rade dva železnička preduzeća. U Republici Srpskoj rade Železnice Republike Srpske, dok na području Federacije rade Železnice Federacije Bosne i Hercegovine.
Ukupna dužina puteva u Bosni i Hercegovini je oko 22.000 km, od toga je i 11.425 km sa čvrstom podlogom (betonski, asfaltni). Dužina autoputeva trenutno je neznatna i iznosi svega 30-40 km i to su ulazne magistrale u dva najveća grada u državi, Sarajevo i Banjaluku.
Bosna i Hercegovina ima veoma kratku morsku obalu kod Neuma i nema pristup međunarodnim vodama, pa stoga nema pomorskih luka. Od inostranih luka najveći značaj za njenu privredu imaju luke Ploče u Hrvatskoj, koja je najbliža Sarajevu i upravo razvijena zahvaljujući bosanskom zeleđu. Rečni saobraćaj je bolje razvijen, ali ni izbliza iskorišćen prema mogućnostima. Glavni plovni vodotok je reka Sava, koja kao pritoka Dunava povezuje državu sa drugim državama srednje Evrope. Važne luke na Savi su Brčko, Bosanski Šamac i Bosanski Brod.
U Bosni i Hercegovini postoji 27 zvanično upisanih aerodroma, ali samo je 4 na listi aerodroma sa IATA kodom (IATA Airport Code): Aerodrom “Mahovljani” Banjaluka – BNX, Aerodrom Mostar – OMO, Aerodrom “Butmir” Sarajevo – SJJ, Aerodrom Tuzla – TZL. Najveći i najvažniji aerodrom u zemlji je sarajevski aerodrom “Butmir”.

USLOVI ULASKA U BOSNU I HERCEGOVINU

Državljani R. Srbije mogu ulaziti na teritoriju Bosne i Hercegovine bez vize, sa ličnom kartom ili putnom ispravom, preko svih graničnih prelaza otvorenim za međunarodni saobraćaj i u njoj boraviti do 90 dana od dana ulaska. Maloletna lica su obavezna da putuju sa pasošem.
Sklopljen je Sporazum između Savezne Republike Jugoslavije i Bosne i Hercegovine o socijalnom osiguranju. Na osnovu Potvrde o pravu na korišćenje zdravstvene zaštite u drugoj državi koja se pribavlja u Filijali zdravstvenog osiguranja kod koje je lice osigurano, može da se ostvari zdravstvena zaštita za vreme boravka u Bosni i Hercegovini.
Prilikom boravka u Bosni i Hercegovini, za konzularnu pomoć i zaštitu možete se obratiti:
Ambasadi Republike Srbije u Sarajevu, Obala Maka Dizdara 3a, Sarajevo, putem sledećih kontakt telefona: +387 33 260 080 i +387 33 260 090 i elektronske adrese: ambasada.sarajevo@mfa.rs
Generalnom konzulatu Republike Srbije Banja Luka, Vojvode Radomira Putnika 2, Banja Luka, putem sledećih kontakt telefona: +387 51 227 040, +387 51 227 060 i za hitne pozive: +387 51 227 041 i elektronske adrese: konzulat.bl@mfa.rs
Generalnom konzulatu Republike Srbije Mostar, Konak 5, Mostar, putem sledećih kontakt telefona: +387 36 556 001 i +387 36 555 910 i elektronske adrese: gk.mostar@mfa.rs
Konzularnoj kancelariji Generalnog konzulata Republike Srbije u Banjaluci sa sedištem u Trebinju, Njegoševa 4, Trebinje, putem sledećih kontakt telefona: +387 59 490 505, +387 59 490 506 i +387 59 490 507 i elektronske adrese: kk.trebinje@mfa.rs
Konzularnoj kancelariji Generalnog konzulata Republike Srbije u Mostaru sa sedištem u Drvaru, Titova bb, Drvar, putem sledećih kontakt telefona: +387 34 961 030 i +387 34 961 031 i elektronske adrese: kk.rs-drvar@teol.net .

VAŽNE INFORMACIJE BOSNA I HERCEGOVINA

• Broj stanovnika – oko 3.500.000
• Zvanična valuta – konvertibilna marka
• Službeni jezik – bosanski, srpski, hrvatski jezik
• Vremenska zona – GMT + 1
• Pozivni broj – +387

MAPA BOSNE I HERCEGOVINE